CULT 501: Toplumsal ve Kültürel Kuram

Günümüz toplumlarının ve içinden geçtikleri deneyimlerin anlaşılmasında ve açıklanmasında tek bir bilimsel disipline dayanan yaklaşım yetersiz kalmaktadır. Buna karşılık, farklı disiplinlerin ortak bir araştırma konusu (örneğin: kültür) çevresinde toplanması, yeni analiz yöntemleri içeren ayrı bir araştırma sahası geliştirebilme olanağını sunmaktadır. Kültür başlığı etrafında disiplinlerin işbirliği ‘kültürel incelemeler’in özünü oluşturur. Bu ders, kültürel incelemelerle özdeşleşen ‘söylemlerarası alan’ın akışkanlığını yakalamak ve Frankfurt Okulu, yapısalcılık, göstergebilim, post-yapısalcılık, post-kolonyal teori, edebiyat kuramı, psikanaliz ve post-modernizm gibi teorilerin ana düşünce damarlarına değinmeyi amaçlamaktadır.

CULT 507: Siyaset ve Biyografi

Bu seminerin amacı otobiyografi türünü öğrenciye tanıtmak ve sosyal bilimlerde ‘biyografik dönüş’ yaklaşımı hakkında öğrenciyi bilgilendirmektir. Özellikle, Türkçe yazılmış otobiyografiler hakkında genel bilgi vermek ve otobiyografinin yazıldığı dönem üzerinde tartışmak bu seminerin diğer bir amacı olarak görülebilir. Dönem içinde her hafta bir otobiyografi okunacak ve böylece ülkemizde ‘siyaset’ ile ‘birey’ arasındaki karmaşık ilişki üzerinde düşünmek ve tartışmak imkanı ortaya çıkacaktır.

CULT 572: Kimlik, Hafıza ve Kültür

Ders, kimliğin, belleğin ve mekanın yapılanışını, öncellik / geçerlilik / süreklilik kavramlarının sorgulanması bağlamında inceler. Burada kimlik, var olma ve oluşma koşullarına işaret eder. Bellek, geleneklere ve kökenlere dayanır. Yer ise anımsamanın ve unutmanın mekânlarına değinir, kentler, müzeler, anıtlar, harabeler gibi. Geçmişin izlerinin kalması ya da kaybolmasının uzantısında, tarih ve bellek, zamansallık ve mekansallık kavramları tartışılır. Başka temalar ise, varlık / yokluk, köklülük / evsizlik, kalıcılık / geçicilik, nostalji / amnezi diye sıralanır. Ders, Sennett, Benjamin, Barthes, Baudrillard, Huyssen, Crimp, Boyarin, Mitchell, Simmel, Abbas, Saleci, Lefebvre, Young, Terdiman, Rajchman gibi yazarlardan haftalık okumalar çerçevesinde kurgulanır.

CULT 525: Kültürde Psikanalitik Yöntem

Bu dersin amacı, psikanalizi tanımlı ve sınırları belirlenmiş bilimsel bir disiplin ya da ‘meta-teori’ yerine bir yöntem olarak konumlandırmak ve edebiyat eleştirisi, film teorisi, antropoloji, post-kolonyal incelemeler, toplumsal cinsiyet incelemeleri, anlambilim ve genelde kültürel incelemeler gibi farklı bilim alanlarındaki mümkün uygulamalarını araştırmaktır. Psikanalizle marksizm ve feminizm gibi yöntembilimsel yapılar olarak kullanılan diğer genelleşmiş dünyaya bakış biçimleri arasındaki ilişkilere de özel vurgu yapılacaktır.

CULT 565: Toplumsal Cinsiyet ve Kültür

Bu dersin bir amacı toplumsal cinsiyet kategorisini felsefi olarak ele almak; toplumsal cinsiyetle varoluşu ontolojik, epistemolojik ve fenomonolojik boyutlarda anlamaya çalışmaktır. Bir diğer amacı da felsefe tarihindeki temel varsayımların ve kavramların toplumsal cinsiyet bilinciyle yeniden ele alınması ve eleştirel gözle incelenmesiyle yeni felsefi düşünme biçimlerinin olanaklarını açmaktır.

CULT 510: Koku ve Duyuların Kültürel Tarihi

Bu ders, genelde bireyin dış dünya ile iletişiminde temel araç olan beş temel duyuyu, özelde ise koku duyusunu dünya kültür tarihi çerçevesinde inceler. Bu bağlamda duyular ve duyuların birbirleri ile olan ilişkilerini ele alarak olaylara farklı bir açıdan bakabilme yeteneğini geliştirmeyi amaçlar. Endüstri devriminin oluşumunda duyusal uyaranların rolü ve hem bireysel hem de toplum kültürlerinde üreme ve evrimin duyusal algıdaki farklılıkları ile bu farklılıkların ekonomik piyasaların oluşumu bağlamında nasıl yönlendirildiği dersin temel içeriğini oluşturmaktadır.

CULT 585: Duygular, Duygulanımlar, Etik

Bu derste duyguların temel yapısını ve karakter ve ahlaki eylemle ilişkisini inceleyeceğiz. Dersin ilk yarısında kısaca bazı duygu kuramlarına bakacağız; bu bölümde her ne kadar duyguların doğasının felsefi incelemesinin Platon ve Aristoteles’e kadar geriye gittiğini görsek de, özellikle 1950’den sonra duygular felsefesine ilginin arttığına şahit olacağız. İkinci bölümde özellikle duygular ve ahlak arasındaki ilişkiye bakacağız. Bu bölümde özellikle Spinoza’nın Etika’sı ve Nietzsche’nin Ahlakın Soybilimi üzerine yoğunlaşacağız. Son olarak da daha çağdaş kuramlara bakacağız.

CULT 511: Postkolonyal Teoriye Giriş

Günümüzde dünya nasıl egemen güçlerin siyasi ve ekonomik parametreleriyle tanımlanabilir hale gelmiştir? İktidarın, hegemonyanın kültürel etki alanı, tarihsel, coğrafi ve siyasi güçlerin birliğine ne kadar bağlıdır? Bu ders, emperyalizm, post-koloniyalizm ve globalizm kavramlarını ‘ortadan’ bir bakış açısıyla, hem coğrafi olarak Doğu ile Batı'nın arasında, hem de tarihsel olarak ulus-devletin -tartışmalı- post-kolonyal çağı ve globalizmin ulus-sonrası çağı arasında durarak inceleyecektir. Dersin hedefi, emperyalizme karşı mücadelenin ilk elden kaynakları, bu mücadeleyi inceleyen ikincil metinler ve bu konudaki sanatsal üretimlerden küçük bir seçki üzerinden, kültürel ve siyasi hegemonyaların geçmişini, bugününü ve geleceğini anlamaya yönelik sorgulama ve düşünce yolları açmaktır. 

CULT 570: Toplumsal Değişim ve Türk Romanı

Bu derste Cumhuriyet'in kuruluş dönemi odak alınarak, kuruluş döneminden bugüne dek toplumsal değişim ve Türk romanının karşılıklı etkileşimleri incelenecek ve sorgulanacaktır. Bu yaklaşımla seçilen okumalar yoluyla ve edebiyat eleştirisi-tarih disiplinlerinin bakış açısıyla, bu etkileşimin nasıl kodifiye edildiği üzerine bir yaklaşım geliştirilmeye çalışılacak.

CULT 536: Hafıza, Milliyetçilik ve Anmanın Siyaseti

Bu seminerin amacı doğumumuzdan önce gerçekleşmiş bazı tarihi olayların nasıl, neden ve hangi bağlamda anıldığını ve hatırlandığını anlamaya ve anlamlandırmaya çalışmaktır. Öncelikle, Türkiye’deki anma/hatırlama pratikleri üzerine yoğunlaşan bu seminer, tarihi olayları anma ve hatırlamanın gelişigüzel ve tesadüflere bağlı bir faaliyet olmadığını, egemen milliyetçilik algısı ve kültürel katmanlar tarafından nasıl belirlendiğini sergilemek üzere kurgulanmıştır.

CULT 552: Kutsal, Kurban ve Modernite

Bu ders, aşağıdaki soruları gündeme getirmeyi hedefliyor: Kutsallığın yok olduğu modern toplumlarda nasıl oluyor da ‘kurban’ yeni bir sosyal kategori olarak ortaya çıkabiliyor? Dinselliğin kaybolduğu, sekülerleşmiş Batı toplumunda ‘kurban’ kavramı neden halen kutsallıkla bir ilişkisi varmışçasına etkinliğini sürdürüyor? ‘Hedonist, egoist ve uçucu’ olarak tanımlanan modern toplum bireyi, dünyanın öteki ucundaki bir felaket kurbanının hikâyesi ve imajıyla nasıl duygulanabiliyor? Yaşam projesini başarmak, sürekli hareketlilik ve ‘artıklarını’ anında dışlamak üzerine kurmuş modern birey, neden bir yandan da her kişiyi potansiyel bir kurban olarak görüyor?

CULT 557: Psikanaliz ve Popüler Kültür 

Bu ders, farklı coğrafyalarda ve zaman dilimlerinde üretilen direniş kavramlarının ve pratiklerinin antropolojik bir bakış açısıyla derinlemesine anlaşılması üzerine hazırlanmıştır. Derste yeni dünya düzenini yaratan ve etkileyen küreselleşme sürecini antropoloji ve kültürel çalışmalar arasındaki etkileşim üzerinden incelenecektir. Direniş kavramının antropolojik açıdan incelemek amacıyla çeşitli etnografilere ve olay analizlerine bakılacak; bu bağlamda küreselleşme, yerelleşme, alternatif ekonomonlar, humanitaryanizm, eko-aktivizm, sınır çalışmaları, uzmanlık rejimleri ve ağ ilişkileri gibi konulara değinilecektir. Öğrenciden öncelikle, direniş kavramının siyasi, kültürel ve varoluşsal olanaklılıkları ve açmazları üzerine karşılaştırmalı inceleme yapması beklenmektedir.

CULT 504: Kültürel İnceleme Yöntemleri

Bu ders öğrencilerimizin toplum araştırmasında kullanılan temel ilke ve yöntembilimlere ve toplum çalışmalarındaki önemli tartışmalara aşinalık kazanmasını hedeflemektedir. Pozitivizm, postmodernizm ve postyapısalcılık gibi temel yaklaşımları eleştirel bir bakış açısıyla ele almakta ve hem klasik yöntembilimlerin hem de daha yenilikçi yöntemlerin kapsamlı bir taslağını sunmaktadır. Ayrıca derste birçok farklı araştırma yöntemleri ve epistemolojik ve ontolojik varsayımlar incelenmektedir. Ders kuram ve yöntemin birbiriyle olan ilişkisini ve kuramın nasıl araştırma pratikleriyle dayanışma halinde olması gerektiğini vurgulamaktadır.

CULT 537: Dijital Kültür

Bu ders, görsel malzemenin toplum analizinde kullanılması konusundaki tartışmaları öğrenciye taşımayı hedeflemektedir. Toplumsal mekân, fotoğraf, film ve sergi gibi çeşitli görsel ortamlara içkin etkiler ele alınırken, felsefe, psikanaliz, toplumsal cinsiyet ve ırk gibi alanlardan görselliğe yöneltilen çeşitli bakışlar da içerilecektir. Dersin amacı, toplumsal alan araştırması (kıyafet, tüketim biçimleri gibi görsel alışkanlıkların analizini kapsayarak), fotoğrafa dayalı belgeleme, televizyon, film ve/veya sergi üzerinden görsel malzemeyle ilgili öğrencilerin analitik bakış açılarını genişletmektir.

CULT 511: Postkolonyal Teoriye Giriş

Günümüzde dünya nasıl egemen güçlerin siyasi ve ekonomik parametreleriyle tanımlanabilir hale gelmiştir? İktidarın, hegemonyanın kültürel etki alanı, tarihsel, coğrafi ve siyasi güçlerin birliğine ne kadar bağlıdır? Bu ders, emperyalizm, post-koloniyalizm ve globalizm kavramlarını ”ortadan” bir bakış açısıyla, hem coğrafi olarak Doğu ile Batı'nın arasında, hem de tarihsel olarak ulus-devletin -tartışmalı- postkolonyal çağı ve globalizmin ulus-sonrası çağı arasında durarak inceleyecektir. Dersin hedefi, emperyalizme karşı mücadelenin ilk elden kaynakları, bu mücadeleyi inceleyen ikincil metinler ve bu konudaki sanatsal üretimlerden küçük bir seçki üzerinden, kültürel ve siyasi hegemonyaların geçmişini, bugününü ve geleceğini anlamaya yönelik sorgulama ve düşünce yolları açmaktır.

CULT 541: Kadınlık, Erkeklik ve ‘Modernite’

Bu dersin amacı cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve cinsellik kategorilerinin güç ilişkileri içinde tarihsel ve kültürel olarak nasıl inşa edildiğini sorgulamaktır. Cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve cinsellik bağlamındaki özcü yaklaşımların analiz edileceği ders boyunca şu sorulara birlikte yanıt arayacağız: İkili cinsiyet sistemi ve heteronormativite ile şiddet biçimleri arasındaki ilişki nedir? “Normal” ve “normal dışı” kategorilerin tesis edilme süreçlerinin oluşturduğu baskı, ayrımcılık ve dışlama pratikleri neler? Dikotomik düşünce sisteminin ötesinde farklılıkları kapsayan bir düşünce sistemi mümkün mü?

CULT 571 : Mekan ve Politika

Bu derste mekan ve politika arasındaki muhtelif ilişkiler incelenecektir. Öğrenciler, toplumsal ve politik alanı mekansal olarak, mekanı da toplumsal ve politik olarak düşünmelerine yarayacak kavramlarla tanışacaklardır. Derste “mekanın içindeki şeyler” anlayışından “mekanın üretimi” anlayışına geçildikçe öğrencilerin mekan kavrayışları karmaşıklaşacaktır. Ders çok-disiplinlidir: hem beşeri ve sosyal bilimler öğrencileri hem de mimarlık, şehir çalışmaları ve çağdaş sanat alanlarından gelenler düşünülerek tasarlanmıştır.